SAD okrivljuju Kosovo za nasilje na sjeveru kada gradonačelnici stupaju na dužnost

Lokalni Srbi protestuju ispred zgrade opštine Zvečan protiv novog gradonačelnika. Foto: BIRN

Dan nakon što su novi gradonačelnici Albanci položili zakletvu u opštinama sa srpskom većinom na severu Kosova, izbilo je nasilje između lokalnih Srba i policije dok su meštani pokušavali da spreče nove gradonačelnike da uđu u njihove opštinske zgrade.

Policija je potvrdila da je pet policajaca povređeno, a mediji na srpskom jeziku prenose da je više desetina građana povređeno i u sukobima meštana i policije, gde je korišćen suzavac, čuli su se pucnji i zapaljena policijska vozila i oštećena.

Lokalni medij na albanskom jeziku Koha javio je da su maskirani muškarci kamenovali vozilo njihovog tima, ali da niko nije povređen. Udruženje novinara Kosova zatražilo je od kosovske policije i međunarodnog prisustva KFOR-a i EULEX-a da osiguraju sigurnost novinara

Američka ambasada oštro je kritikovala kosovske vlasti zbog upotrebe sile da uvuku sporne gradonačelnike u njihove opštinske zgrade.

„Sjedinjene Države osuđuju tekuću akciju kosovskih vlasti da pristupe opštinskim zgradama na severu Kosova. Današnje nasilne mjere moraju se odmah prekinuti”, napisao je ambasador Jeff Hovenier na Tviteru.

Lokalni Srbi osporavaju legitimitet nedavnih izbora koje su masovno bojkotovali i na kojima je glasalo samo 3,47 odsto ljudi.

Srpski emiter RTS javio je u bolnici u podeljenoj Mitrovici da je u sukobu policije i okupljenih građana povređeno deset osoba.

“Pet policajaca je zadobilo lakše tjelesne povrede. Nakon ukazane pomoći vratili su se na dužnost”, rekao je BIRN-u portparol kosovske policije Baki Kelani.

Oštećeno vozilo kosovske policije na severu zemlje sa većinskim srpskim stanovništvom u petak, 26. maja 2023. Foto: BIRN

U petak oko podneva u severnoj Mitrovici oglasio se alarm, koji se obično oglasi pre incidenata na severu sa većinskim srpskim stanovništvom.

Kamioni poput onih koji su zabarikadirali puteve ka granici Kosova sa Srbijom postavljeni su kod zgrade opštine u Leposaviću.

Kosovski ministar lokalne samouprave Elbert Krasnići rekao je da je, nakon što su tri gradonačelnika juče položila zakletvu, petak bio njihov prvi radni dan.

“Oni su se obavezali da će služiti svim građanima bez ikakve razlike.” Kao ministarstvo i kao centralna institucija pružit ćemo punu podršku novim načelnicima u ispunjavanju njihovih ustavnih i zakonskih obaveza“, poručili su Kransići.

“Opština pripada građanima. Građani ne mogu ostati bez opštine”, naveo je Krasnići u saopštenju objavljenom na njegovom Fejsbuk nalogu.

Uprkos incidentima ispred zgrade opštine, novi načelnik opštine Zvečan Ilir Peci rekao je za BIRN da je ušao u zgradu. Policija je saopštila da pomaže gradonačelnicima “da ostvare svoje pravo na rad u službenim zgradama”.

U zgradu svoje opštine uspio je da uđe i načelnik Zubinog Potoka Izmir Zećiri.

U međuvremenu, predsednik Srbije Aleksandar Vučić nešto pre 14.00 časova naredio je vojsci da podigne svoju borbenu gotovost na najviši nivo i od tog trenutka vojska je počela sa aktivnostima, izjavio je ministar odbrane Srbije Miloš Vučević.

“Naređeno je hitno kretanje ka administrativnoj liniji sa Kosovom”, rekao je Vučević za TV Pink uživo iz centra Beograda.

I dok je situacija napeta u Zubinom Potoku, Leposaviću i Zvečanu, novoizabrani gradonačelnik Severne Mitrovice Erden Atić kaže za BIRN: „I ja sam čuo alarm ranije“.

Međutim, dodao je: “Danas sam ovdje, u zgradi općine u kancelariji”. Ne znam više detalja, tu sam, radim, imam sastanke.”

Na Kosovu su 23. aprila održani vanredni izbori u četiri opštine sa srpskom većinom na severu Severne Mitrovice, Zvečanu, Leposaviću i Zubinom Potoku.

Lokalni Srbi su masovno bojkotovali izbore. Prema podacima Centralne izborne komisije Kosova, CIK, izlaznost je bila samo 3,47 odsto.